همه چیز درباره روغن گیربکس

روغن گیربکس چیست؟
روغن گیربکس یک مایع روانکار است که قطعات متحرک موجود در داخل گیربکس را روغن کاری می کند. در گیربکس های اتوماتیک این روغن وظیفه ی خنک کاری گیربکس و وظیفه ی انتقال نیرو از سوی موتور به سمت جعبه دنده را نیز بر عهده دارد.
در گیربکس های مختلف از روغن های گوناگونی برای روغن کاری استفاده می شود. در گیربکس های خودکار از روغن هایی با نام ATF استفاده می شود که مخفف روغن گیربکس اتوماتیک است. برای گیربکس های دستی اما روغن های مختلفی وجود دارد. از روغن هایی با مشخصات مشابه با روغن موتور گرفته تا روغن های سنگین تر مخصوص دنده های هیپوئیدی و حتی در برخی موارد نادر روغن های مشابه با روغن گیربکس های اتوماتیک. برای اینکه بدانید گیربکس دستی خودروی شما به چه نوع روغنی نیاز دارد باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.

برای گیربکس های دستی معمولا در خودروهای مختلف بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یکبار لازم است تا روغن گیربکس را تعویض کرد. در برخی خودروها که برا کار در شرایط سخت هستند و تحت فشار زیادی قرار دارند ممکن است هر ۳۰ هزار کیلومتر لازم شود روغن گیربکس را تعویض کنید. از آنجایی که این عدد برای هر مدل خودرو می تواند متفاوت باشد برای دانستن آن می توانید به دفترچه راهنمای خودرو رجوع کنید.
در گیربکس های خودکار معمولا روغن گیربکس را باید در هر ۶۰ هزار کیلومتر تعویض کرد اما این عدد در برخی خودروها تا ۱۰۰ هزار کیلومتر نیز می رسد. زودتر تعویض کردن روغن گیربکس ایرادی ندارد و اگر هزینه مهم نباشد می توانید همیشه زودتر از موعد روغن را تعویض کنید.

در گیربکس های دستی معمولا روغن کیفیت خود را از دست نمی دهد بلکه دچار آلودگی می شود. این آلودگی ناشی از مستهلک شدن دنده ها و برینگ ها است در نتیجه ذرات کوچک فلزی وارد روغن گیربکس می شوند. همانطور که می دانید ذرات میکروسکوپی فلزی درون روغن باعث می شوند که روغن کاری دچار اختلال شود و روغن نتواند کار خود را به درستی انجام دهد. بنابراین اگر روغن گیربکس را تعویض نکنید باعث کاهش شدید عمر گیربکس دستی شما خواهد شد.
در گیربکس های اتوماتیک به دلیل حرارت بالاتری که وجود دارد روغن کیفیت خود را نیز از دست می دهد و خراب می شود. همچنین مانند گیربکس های دستی، روغن گیربکس های خودکار نیز آلوده می شود. کثیف شدن روغن گیربکس اتوماتیک می تواند باعث آسیب دیدن قطعات داخلی گیربکس است.
اگر روغن گیربکس را تعویض نکنیم چه می شود؟
در صورت تعویض نکردن به موقع روغن گیربکس، روغن کثیف و خراب می تواند شروع به آسیب زدن به قطعات داخلی گیربکس کند. این مساله روی طول عمر گیربکس تاثیر بسیار بدی دارد و معمولا از نظر مالی بسیار گران تمام می شود. بنابراین باید بدانید که تعویض به موقع روغن گیربکس در حقیقت نوعی سرمایه گذاری مطمئن روی خودرو است.

همیشه در هنگام سرویس دوره ای خودرو باید سطح روغن گیربکس نیز چک شود. اگر روغن گیربکس کم باشد دنده ها ممکن است به خوبی تعویض نشوند. کم بودن روغن درون گیربکس همچنین باعث آسیب دیدن گیربکس نیز می شود. متاسفانه آسیب دیدن گیربکس معمولا هیچ علایمی مانند سر و صدا ندارد ندارد و اگر حواستان به سرویس های به موقع نباشد ممکن است خیلی دیر متوجه شوید. چک کردن روغن در گیربکس های دستی کمی مشکل است و بهتر است از یک مکانیک برای این کار کمک بخواهید. البته برخی خودروسازان گیج روغن را برای گیربکس دستی تعبیه می کنند اما کار معمولی نیست.
در خودروهای دنده اتوماتیک معمولا یک گیج روغن مثل گیج روغن موتور وجود دارد باید حواستان باشد این دو گیج را با هم اشتباه نگیرید و یا آنها را اشتباهی جای هم قرار ندهید. معمولا در گیربکس های خودکار باید در حالی که موتور گرم است و گیربکس در حالت پارک قرار دارد سطح روغن را چک کنید. همچنین در صورت دیدن نشتی روغن گیربکس فورا به مکانیک مراجعه کنید.

نکته ی مهم
روغن گیربکس بر خلاف روغن موتور تبخیر نمی شود بنابراین اگر دیدید که سطح روغن گیربکس پایین رفته است حتما در جایی نشتی وجود دارد و باید فورا به مکانیک مراجعه کنید.